Cisa

Cisa – rzeka w środkowej Europie, lewostronny dopływ Dunaju. Płynie przez Ukrainę, Rumunię, Słowację, Węgry, Serbię. Cisę dzieli się na trzy odcinki: górny – do ujścia Samoszu, środkowy – do ujścia Maruszy i dolny – do ujścia. Cisa powstaje 4 km na północ od miasteczka Rachów w Beskidach Połonińskich na Zakarpaciu z połączenia dwóch źródłowych potoków: Czarnej Cisy, biorącej początek w Gorganach i Białej Cisy, wypływającej w Czarnohorze. Cisa początkowo płynie przez góry na południe, a u ujścia Vişeu ostro skręca na zachód. Na tym odcinku stanowi granicę ukraińsko-rumuńską (62 km). Dalej koło Sihotu Marmaroskiego Cisa wkracza do Kotliny Marmaroskiej. Przez bramę między masywem Tupego a górami Oaş koło Chustu Cisa wypływa do Kotliny Panońskiej. Początkowo płynie przez jej ukraińską część zwaną Niziną Zakarpacką, następnie przez część węgierską – Równinę Szatmarsko-Berehowską. Tutaj skręca na północ, okrążając od północy wysoczyznę Nyírség. Na tym odcinku przyjmuje swój pierwszy wielki dopływ – Samosz. Między miasteczkami Czop i Záhony na granicy węgiersko-ukraińskiej Cisa osiąga najdalej wysunięty na północ punkt swojego biegu. Stąd płynie na południowy zachód (na odcinku 6,5 km stanowi granicę węgiersko-słowacką), rozdzielając dwie podmokłe równiny – Bodrogköz na północy i Rétköz na południu. Następnie Cisa dociera do góry Tokaj, u stóp której przyjmuje swój kolejny wielki dopływ – Bodrog. Od góry Tokaj dolina Cisy stanowi samodzielną jednostkę geomorfologiczną Wielkiej Niziny Węgierskiej. Oddziela Średniogórze Północnowęgierskie na północy, a następnie Międzyrzecze Dunaju i Cisy na zachodzie od Kraju Zacisańskiego na południowym wschodzie. Cisa płynie na południowy wschód – na tym odcinku przecina wielki sztuczny zbiornik wodny Cisa – po czym stopniowo skręca na południe. Mniej więcej od Szolnok, gdzie uchodzi do niej Zagyva, Cisa płynie równolegle do Dunaju, około 80 km na wschód od niego. Na tym odcinku Cisa przyjmuje dwa kolejne wielkie dopływy, Keresz i Maruszę, spływające z Kraju Zacisańskiego. Tuż na południe od ujścia Maruszy Cisa przecina granicę węgiersko-serbską. Na tym odcinku oddziela historyczną Baczkę i Banat. Cisa uchodzi do Dunaju naprzeciwko serbskiej wsi Novi Slankamen, w połowie drogi między Nowym Sadem a Belgradem.