Gatunki roślin i zwierząt podlegające ochronie. Unikalne w skali światowej albo wskutek wytępienia (chociaż niegdyś występowały na dużych przestrzeniach, np. żubr) albo jako endemity (wybitnie stenobiotyczne) o dużej wartości, zwłaszcza dla nauki {np. brzoza ojcowska, niepylak apollo, nadobnica alpejska itp.); Chociaż nierzadkie w swoich rodzimych terenach, to reliktowe na terenach Polski, świadczące o historii szaty roślinnej. Przykładem są tu zimoziół północny i rosiczka długolistna (relikty czwartorzędowe) oraz różanecznik i dziewięćsił bezłodygowy (relikty trzeciorzędowe); W ogóle dość rzadkie w skali światowej, a ze względu na specyficzne wymagania środowiskowe, ,w Polsce występujące tylko wyspowo, np. limba, szarotka, świstak, kozica; Nierzadkie w rodzimych okolicach, lecz w Polsce znajdujące się na granicy zasięgu swego naturalnego występowania.. Cenne dla nauki. Przykładem mogą być brekinia, jarząb, szwedzki, mikołajek nadmorski itp.; Nierzadkie w wielu innych regionach świata, lecz w Polsce ginące wskutek wytępienia albo zanikania ich naturalnych biocenoz. Przykładem mogą być: cis, rosiczka okrągłolistna, wiele paproci, niedźwiedź, bóbr itd.