Szata roślinna Kotliny i Równiny Warszawskiej jest wynikiem wzajemnego oddziaływania wszystkich komponentów środowiska naturalnego, spośród których najistotniejszy wpływ na jej dzisiejszy wygląd i skład miał człowiek. Naturalne siedliska zostały poważnie zmienione. W miarę rozwoju osadnictwa powierzchnie lasów, które niegdyś dominowały na tym terenie, zaczęły się kurczyć. Dziś są one zlokalizowane na najsłabszych, głównie piaszczystych glebach. Przeważają lasy iglaste, wśród których można wyróżnić m.in. bory suche, rosnące najczęściej na wzniesieniach wydm. Bory wilgotne można spotkać w płytkich zagłębieniach, gdzie woda gruntowa zalega niezbyt głęboko. Oprócz sosen i brzóz w zbiorowisku tym rosną dęby. Podszycie i runo są dość ubogie gatunkowo (jałowce, leszczyna, borówka czarna, wrzosy, mchy). Lasy mieszane (sosna z domieszką brzozy, klonu, lipy) wymagają gleb żyźniej szych niż bory, wykształconych na piaskach z domieszkami gliny; mają również bogatsze runo i podszycie (m.in. leszczyna, jarzębina, maliny i orlica). Do końca XVII w. w okolicach Warszawy występowały rozległe obszary leśne. Intensywny rozwój miasta doprowadził do przekształcenia środowiska naturalnego. Dziś z dawnych puszcz pozostało niewiele, a tereny te stanowią najcenniejsze części obszarów chronionych Mazowsza. Kampinoski Park Narodowy o powierzchni 38 544 ha jest drugim co do wielkości parkiem narodowym w Polsce. Pod ochroną znajdują się tu jedyne tego typu w Europie kompleksy zalesionych wydm śródlądowych, urozmaicone rozległymi pasami bagien i torfowisk. W parku rośnie m.in. około 60 gatunków drzew (sosna, dąb, brzoza, olcha, lipa, klon), 70 gatunków krzewów, 120 gatunków mchów, 150 gatunków porostów oraz liczne trawy. Nietypowymi roślinami są m.in. narecznica górska i lubiący słone środowisko szczaw nadmorski. Dzięki utworzeniu ścisłych rezerwatów Kampinoski Park Narodowy stał się ostoją dla wielu zwierząt. Do tej pory udokumentowano występowanie około 3000 ich gatunków. Z 50 gatunków ssaków żyjących w parku na największą uwagę zasługuje łoś. Wytępiono go już w XVIII w. W 1951 r. do parku sprowadzono 5 osobników, które umieszczono w specjalnych zagrodach. Zwierzęta zaaklimatyzowały się i rozmnożyły. Stopniowo wypuszczano je na wolność. Można też spotkać sarny, dziki, jelenie, kuny, lisy i rysie (sprowadzone z ogrodów zoologicznych i wypuszczone na wolność po uprzedniej aklimatyzacji w 1994 r.). Zbiorniki wodne zamieszkują wydry oraz bobry (sprowadzone w 1980 r.). Park jest również ostoją dla 200 gatunków ptaków, m.in. żurawi, bocianów czarnych, orlików krzykliwych, czapli siwych, derkaczy i bielików. Pobyt w Kotlinie i na Równinie Warszawskiej uatrakcyjnia piękno krajobrazu. Malowniczo rozrzucone, porośnięte sosnowymi lasami wydmy kontrastują z małymi jeziorkami i torfowiskami. Prawdziwą ozdobę stanowi Wisła – w jednych miejscach uregulowana, w innych rozlewająca się w niekontrolowany sposób. Całe bogactwo natury można obejrzeć, korzystając ze szlaków turystycznych. W samym Kampinoskim Parku Narodowym jest 350 km szlaków pieszych i 200 km rowerowych. W Żelazowej Woli, niedaleko Warszawy, urodził się Fryderyk Chopin. Dziś w dworku mieści się muzeum kompozytora. Zabytkowe kościoły można obejrzeć w Brochowie, Kampinosie, Lesznie, a stare dwory w Lipkowie, Kampinosie i Tułowicach. Nad Jeziorka leży uzdrowisko Konstancin, a na skarpie doliny Wisły, na południu Równiny Warszawskiej, Czersk z ruinami zamku książąt mazowieckich.