Kruszwica — stare grodzisko państwa Polan (legenda o Popielu) — położona nad Gopłem. Od końca X w. do 1159 r. siedziba biskupstwa kujawskiego. Zabytki: romańska kolegiata z XII w. i ośmioboczna wieża, tzw. Mysia Wieża, z XIV w.
Obecnie ośrodek przemysłu spożywczego, centrum szkolenia wioślarzy sportowych.
Biskupin — wieś koło Gąsawy znana z wykopalisk archeologicznych. Obok wsi na półwyspie prasłowiańskim odkryto ślady osiedla obronnego z okresu halsztackiego kultury łużyckiej (550—400 lat p.n.e.).
Na podstawie odnalezionych i zbadanych fragmentów osady zrekonstruowano część grodu z falochronem, wałem obronnym i ulicami. W miejscowym muzeum zgromadzono zachowane ciekawe okazy (VII —XI w.) drobnych przedmiotów użytkowych, ceramiki i ozdób.