Obieg materii w przyrodzie.
Obieg materii w przyrodzie i wzajemne powiązania procesów przedstawiono oczywiście w dużym uproszczeniu. W rzeczywistości są one o wiele bardziej skomplikowane. Łańcuch troficznych powiązań może przedłużyć się przez występowanie konsumentów II, III rzędu i dalszych rzędów lub może się skrócić. Część wyprodukowanej materii organicznej (podstawowej lub przetworzonej) nie bierze już udziału w dalszym jej obiegu, lecz jest „odkładana” i ,magazynowana” w formie bogactw naturalnych (np. węgla kamiennego, ropy naftowej itd.). O życiu bądź istnieniu określonego organizmu czy elementu środowiska decyduje obecność w jego otoczeniu zespołu czynników i warunków, wywierających na niego bezpośredni wpływ. Stanowią one jego środowisko istotne (w odróżnieniu od jego środowiska globalnego).