Obszar regionu usytuowany jest w centralnej części kraju. Obejmuje Wyżynę Łódzką, pd.-zach. partie Niziny Mazowieckiej, pd. część Niziny Kujawskiej i zach. część Wyżyny Małopolskiej. Obszar ten jest pokryty osadami polodowcowymi z okresu zlodowacenia środkowo-polskiego. Obszar północny — rozległa, monotonna równina — stanowi część pradoliny warszawsko-berlińskiej, którą płynie Bzura. Dalej na południe występują obszary moreny dennej, lekko faliste i poznaczone często ciągami moreny czołowej i zagłębieniami terenowymi. Wysokość n.p.m. waha się w granicach 100 m (północ) do 200 — 300 m (część środkowa i południowa); najwyższe wzniesienie — góra Chełmno (323 m.).
Przez środek regionu, z północy na południe, przechodzi dział wodny dorzeczy Wisły i Odry. Do Wisły spływają Pilica i Bzura, do Odry — Warta i jej dopływy: Prosną, Widawka, Ner.
Warunki hydrograficzne cechuje ubóstwo wód, co utrudnia rozwój ekonomiczny regionu. Szczególnie deficyt wody odczuwa Łódź, dla której zbudowano system rurociągów dostarczających wodę z Pilicy. W regionie tym brak jest jezior, ciekawostkę natomiast stanowią tzw. Błękitne Źródła bijące z kredowych warstw podłoża, w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, nad Pilicą, będące rezerwatem przyrody nieożywionej. Największe skupiska leśne są w części południowej oraz koło Spały nad Pilicą.
Region ten posiada również zasoby niektórych bogactw naturalnych, jak np. węgla brunatnego pod Rogowem i w okolicach Bełchatowa, rud żelaza koło Łęczycy, złóż fosforytów w rejonie Sieradza i soli (kopalnia w ok. Gałkówka k. Łodzi). Do bogactw naturalnych zaliczyć także można zasoby torfu w okolicach Bzury i Neru.
Największe znaczenie ma przemysł włókienniczy, skoncentrowany w łódzkim zespole miejskim, następnie w Pabianicach, gdzie dominuje przemysł chemiczny, włókienniczy i maszynowy oraz w Piotrkowie Trybunalskim, którego przemysł włókienniczy i maszynowy mają poważne znaczenie.
Ziemia Łódzka jest regionem mało ciekawym pod względem krajobrazowym i turystycznym (z wyjątkiem Spały nad Pilicą). Wielką atrakcję stanowi natomiast zwiedzanie zakładów przemysłowych oraz folklor rejonu łowickiego: stroje, budownictwo i zdobnictwo wnętrz mieszkalnych (słynne wycinanki).