Rozwój Zakopanego

Rozwój Zakopanego.

Ogromna popularność Zakopanego to w dużej mierze zasługa Tytusa Chałubińskiego, który był wielkim miłośnikiem Tatr i Zakopanego. Dzięki jego staraniom do Zakopanego zaczęło przyjeżdżać coraz więcej osób, a pod koniec XIX wieku miasteczko pod Tatrami upatrzyli sobie ówcześni artyści. Do Zakopanego chętnie przyjeżdżał między innymi Henryk Sienkiewicz, Władysław Orkan, Stanisław Witkiewicz, Stefan Żeromski, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz, Mieczysław Karłowicz oraz Karol Szymanowski. Stanisław Witkiewicz ojciec był także propagatorem tak zwanego stylu zakopiańskiego, który później nazywano także stylem witkiewiczowskim. Styl zakopiański nawiązywał do tradycyjnego budownictwa podhalańskiego, ale wprowadzało jeszcze dodatkowe elementy secesyjne. Głównym celem propagowania stylu zakopiańskiego było nadanie zakopiańskiej architekturze oryginalnego charakteru, tak aby odróżnić domy budowane na Podhalu od górskich domów stawianych w Austro-Węgrach czy w Szwajcarii.

Coraz większa liczba letników przyjeżdżających do Zakopanego przyczyniła się do gwałtownego rozwoju turystyki i taternictwa. W 1873 roku założono w Zakopanem Towarzystwo Tatrzańskie, którego celem była popularyzacja wiedzy o polskich Tatrach, badanie gór, organizowanie wypraw turystycznych, ochrona tatrzańskiej przyrody oraz wspieranie rozwoju miasta. Do najważniejszych założycieli Towarzystwa Tatrzańskiego zalicza się Tytusa Chałubińskiego, księdza Józefa Stolarczyka i Walerego Eljasza-Radzikowskiego. To właśnie dzięki staraniom Towarzystwa Zakopane doczekało się pierwszego oświetlenia, własnej poczty i telegrafu czy budowy Dworca Tatrzańskiego. Niedługo potem, w wyniku coraz częstszych wypadków turystów, powołano do życia w 1909 roku Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, którego założycielem był Mariusz Zaruski.

Dzięki turystom Zakopane doczekało się również własnego teatru. Pierwsze, amatorskie przedstawienia były organizowane przez samych gości Zakopanego, ale już pod koniec XIX wieku w Zakopanem pojawił się prawdziwy teatr, w którym występowali zawodowi aktorzy. Od 1904 roku w mieście działał sezonowy teatr, na deskach którego występowała między innymi Helena Modrzejewska, Antonina Hoffman oraz Irena i Ludwik Solscy. Najważniejsze zabytki w Zakopanem to pomnik Tytusa Chałubińskiego, barokowy kościół, Cmentarz Zasłużonych oraz stare drewniane wille.