Spędzanie czasu wolnego w zagrodzie wiejskiej

Spędzanie czasu wolnego w gościnnej zagrodzie wiejskiej nie jest w Polsce czymś zupełnie nowym. Wakacyjne pobyty u górali podhalańskich, dość powszechne już na przełomie XVIII i XIX w., zostały potem szeroko spopularyzowane przez Tytusa Chałubińskiego, uznawanego za „turystycznego odkrywcę Tatr i Podhala”. Pierwsze formy zorganizowanego wypoczynku na wsi wprowadziła w Polsce w 1937 roku Spółdzielnia Turystyczno-Wypoczynkowa „Gromada”. Działania te kontynuowano w okresie powojennym pod nazwą „wczasy pod gruszą”. Ta forma wypoczynku nie wytrzymywała jednak konkurencji ze zorganizowanymi formami turystyki masowej (pracowniczymi wczasami grupowymi), finansowanymi przez przedsiębiorstwa państwowe i różne organizacje społeczne i polityczne. Jakkolwiek organizowany niegdyś wypoczynek „pod gruszą” znacznie odbiegał od propagowanego obecnie modelu spędzania wakacji na wsi, to należy stwierdzić, że istnieją jednak niemałe doświadczenia w działalności rekreacyjnej na obszarach wiejskich.

Turystyka wiejska, a więc i agroturystyka, mają już poważne tradycje organizacyjne w wielu krajach europejskich. Do przodujących należą od wielu lat Francja, Niemcy, Irlandia, Austria i Szwajcaria. Dobrym przykładem w zakresie organizacji turystyki wiejskiej może być działająca we Francji od blisko pięćdziesięciu lat Narodowa Federacja „Gites de France”. W 1999 r. federacja ta zrzeszała 38 000 właścicieli kwater wiejskich, dysponujących 55 000 obiektów. Nieco inaczej działają kwaterodawcy w Niemczech, gdzie funkcjonujące w poszczególnych landach stowarzyszenia razem stanowią Federalną Wspólnotę Pracy „Urlop w Zagrodzie Wiejskiej”. Na zbliżonych zasadach działa od 1996 r. Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”, zrzeszająca 44 stowarzyszenia regionalne i inne organizacje blisko związane z animacją turystyki na obszarach wiejskich. Polska federacja jest członkiem Europejskiej Federacji Stowarzyszeń ds. Urlopu w Wiejskiej Zagrodzie i Turystyki na Terenie Wiejskim „EUROGITES”.

Rozwój agroturystyki, obserwowany w Polsce od początku lat dziewięćdziesiątych, nie przebiega jednakowo we wszystkich regionach kraju. Wyraźnie dominują obszary, które charakteryzują się szczególną atrakcyjnością turystyczną, a zwłaszcza walorami wypoczynkowymi oraz przyrodniczymi i antropogenicznymi walorami krajoznawczymi. Regiony te cechuje ponadto obecność niewielkich wprawdzie obszarowo, ale niezwykle atrakcyjnych krajobrazów pierwotnych oraz naturalnych. Towarzyszą im najczęściej harmonijnie ukształtowane krajobrazy kulturowe, z niedużym udziałem obszarów zurbanizowanych. Do takich makroregionów można z pewnością zaliczyć Pobrzeża Szczecińskie, Koszalińskie i Gdańskie, wybrane mezoregiony Pojezierza Pomorskiego, Pojezierze Mazurskie, Suwalskie, Lubuskie, Przedgórze Sudeckie i Sudety, Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, Roztocze, Podkarpacie i Karpaty.