Synagoga Pod Białym Bocianem.
Synagoga Pod Białym Bocianem to jedna z dwóch działających we współczesnym Wrocławiu świątyń żydowskich, ale jedyna, która przetrwała czasy II wojny światowej. Obecnie jest to nie tylko czynne miejsce kultu, ale także gmach służący organizowaniu wydarzeń kulturalnych. Ponieważ wnętrze posiada bardzo dobrą akustykę, to miejsce idealne do organizowania koncertów i przedstawień teatralnych, w pięknie odrestaurowanym budynku odbywają się ponadto wernisaże, warsztaty i różnego rodzaju okolicznościowe spotkania.
Historia gmachu
Wzniesienie okazałego miejsca kultu miało być według intencji autorów tej inicjatywy sposobem na zamknięcie licznych pomniejszych bożnic i domów modlitwy, jakie służyły mieszkającym tu Żydom. Tego rodzaju żądanie pojawiło się zresztą w liście wystosowanym do władz miasta przez króla pruskiego, Fryderyka Wilhelma III, który był wówczas oficjalnym zwierzchnikiem politycznym miasta. Gmina żydowska odmówiła spełnienia tego polecenia, motywując swoją odpowiedź brakiem środków finansowych na podjęcie tak kosztownej inwestycji. Celowi wzniesienia synagogi dedykowano liczne zbiórki pieniędzy, zaproponowano nawet wykup zagwarantowanych miejsc, w których będzie możliwa późniejsza modlitwa. Po uzyskaniu potrzebnej sumy, podjęto pertraktacje z właścicielem ziemi, gdzie planowano wystawić synagogę. Jako że wcześniej znajdowała się tu gospoda o nazwie Pod Białym Bocianem, ta sama nazwa przeniosła się i na świątynię. Z uwagi na nieporozumienia wśród osób odpowiedzialnych za budowę, prace przebiegały opornie i z przerwami. Uroczyste otwarcie gotowego obiektu odbyło się w 1829 roku. Późniejsze przebudowy obejmowały przede wszystkim dodawanie galerii przeznaczonych dla kobiet. Pod koniec lat 20. XX wieku synagoga została znacząco unowocześniona, dzięki zamontowaniu ogrzewania, oświetlenia i odnowieniu elewacji. Z perspektywy czasu ów trud wydaje się daremny, gdyż w podczas wojny naziści zniszczyli gmach i urządzili w jego wnętrzu warsztat samochodowy. Pierwszym aktem demonstracyjnej agresji, wymierzonej przeciw wiernym wyznania mojżeszowego były wydarzenia nocy kryształowej z 1938 roku. Wówczas hitlerowcy dokonali między innymi podarcia zwojów Tory, które były przechowywane w żydowskiej świątyni. Synagoga nie uniknęła aktów wandalizmu także w czasach powojennych, a jej znaczenie dla tutejszej społeczności wyznającej judaizm było tak wielkie, że w końcu przeforsowano projekt odbudowy i odnowienia gmachu. Po ostatnich pracach remontowych, przeprowadzonych na początku XXI wieku, synagoga prezentuje się olśniewająco.