Tajga

Najbardziej na północ wysuniętym środowiskiem leśnym jest ciągnący się szerokim pasem las borealny, północny, tworzący strefę roślinności w kontynentalnym klimacie umiarkowanie chłodnym, czyli tajgę. Zajmuje ona duże obszary Kanady, północne rejony Europy obejmujące Norwegię, Szwecję, Finlandię i część byłego Związku Radzieckiego leżącą na północ od 61 równoleżnika, a także północną Azję. Klimat charakteryzuje się tutaj krótkim i ciepłym latem, kiedy to temperatura może dochodzić nawet do +30°C, oraz długą-i stosunkowo chłodną zimą o temperaturze do — 30°C i niższej. Opadów jest niewiele (200-500 mm rocznie), a szczególnie mało w zimie. W porównaniu do tundry leżącej jeszcze bardziej na północ, sezon wegetacyjny jest znacznie dłuższy, a mrozy i wiatry łagodniejsze. Mimo to warunki są tu jeszcze bardzo surowe i decydują o ekologicznych cechach fauny.

Gatunkami lasotwórczymi tajgi są drzewa iglaste: sosna, świerk, jodła, limba oraz modrzew. Ponadto występują tutaj stale: brzoza, topola, osika, olsza i wierzba. Korony drzew są zwarte i zacieniają podłoże, uniemożliwiając rozwój mniejszym roślinom. Dlatego też pod ciemnym sklepieniem tego lasu brak jest warstwy podszycia, a więc krzewów i mniejszych drzewek. Zazwyczaj dno lasu pokrywa gruba warstwa opadłego igliwia, chociaż występują też mchy i porosty tworzące runo leśne.

Granica między tajgą a tundrą nie jest wyraźna, gdyż lasy wnikają w tundrę grupami drzew w dogodniejszych miejscach, najczęściej wzdłuż dolin rzecznych lub na terenach o łagodniejszym klimacie. Tajga daje znacznie lepsze warunki życia zamieszkującym ją zwierzętom niż tundra. Występuje tu obfitość pokarmu, a sam las stanowi zespół najróżnorodniejszych środowisk, wykorzystywanych przez zwierzęta jako kryjówki, schronienia, miejsca lęgowe itd. Zwierzęta mogą tu żyć wśród gałęzi, pod korą drzew, w ich pniach wypróchniałych lub wreszcie na ziemi, lecz zawsze pod osłoną utworzoną przez gęste korony drzew, skutecznie chroniące przede wszystkim od wiatru. Wszystko to sprawia, że wśród zwierząt tajgi niewiele jest form eurytermicznych, tj. zdolnych do życia w różnych warunkach cieplnych, gdyż las zabezpiecza je nie tylko przed mrozami w zimie, ale również przed nadmiarem ciepła w lecie. Wszystkie natomiast charakteryzują się dużą wytrzymałością na zimno. Upierzenie lub owłosienie zwierząt stałocieplnych żyjących w tej strefie staje się na zimę gęste i zmienia równocześnie barwę na jaśniejszą, a u niektórych gatunków całkowicie bieleje. Wiele gatunków zapada w sen zimowy, natomiast ptaki owadożerne i wodne odlatują na południe.

Fauna ssaków tajgi nie jest bogata w gatunki, obejmuje jednak kilka gatunków charakterystycznych wyłącznie dla tej strefy. Występuje tu wiele gryzoni, między innymi krewniacy myszy żyjący pod osłoną drzew oraz wiewiórki. Ponadto licznie reprezentowane są drapieżniki, a wśród nich przede wszystkim łasicowate. Nad wodami żyje wydra, w głębi lasu kopie swe nory borsuk. Prócz tego występuje ryś, niedźwiedź i wilk. Kopytne są reprezentowane przez kilka gatunków jeleniowatych, na przykład przez łosia i docierającego tu z południa jelenia szlachetnego.